Wanneer ik aan het werk ben als adviseur-trainer, constateer ik regelmatig een onderstroom in de groep. Een niet direct tastbare of verbale ‘stroom’ (of anders gezegd een ‘bedrukte of gespannen sfeer’) in het team-communicatieproces. Wellicht herkent u onderstaande beelden uit uw eigen praktijk:
- De groepsleden reageren niet direct verbaal op een bepaald voorstel of plan, maar gelet op de non-verbale uitingen is het kennelijk bij diverse teamleden allesbehalve oké. Men spreekt dat echter niet uit en de boodschapper checkt ook niet of dit ook werkelijk zo is.
- Vooral de quasi grappige of gekscherende opmerkingen voeren de boventoon bij een lastig beslispunt of een te maken keuze binnen het team.
- Teamleden waarvan je het op dat moment niet verwacht, blijven zwijgen.
- Het om de brei blijven draaien door het aangeven van allerlei bijzaken of eigen besognes.
- Non-verbale tegenreacties die zichtbaar zijn aan veranderingen in mimiek of lichaamshouding. Geen focus hebben of een veranderende intonatie bij stemgebruik.
Herkenbaar? Veelal spelen deze gedragingen zich op een onbewust niveau af, zowel bij de zenders als ontvangers. De (onbedoelde) communicatie c.q. boodschap is al verwerkt voordat we er zelf erg in hebben. De wijze waarop deze boodschap wordt geïnterpreteerd en welke (vaak onjuiste!) conclusies daaruit worden getrokken blijft veelal onbesproken.
Als dit interactiepatroon binnen het team onbesproken blijft en niet door middel van een professionele interactie wordt opgevolgd, is de negatieve onderstroom geboren. Het gevolg is dat er allerlei contraproductieve effecten optreden en ook de teamresultaten en onderlinge verhoudingen komen hierdoor onder druk te staan.
Opvallend is dat vrijwel iedereen dit herkent als je daar als teamcoach naar vraagt of dit fenomeen bespreekbaar maakt. Als teamcoach kan ik dit soort observaties in eerste instantie makkelijker delen dan mensen uit de groep zelf. Het is immers vaak not done om elkaar hiermee onderling te confronteren en lastig om elkaar van feedback te voorzien. Meestal is dat gebaseerd op de veronderstellingen dat feedback veel tijd kost en tot niets gaat leiden. Een voorbeeld:
Als ik als teamcoach doorvraag naar wat er eigenlijk bedoeld wordt met een bepaalde opmerking krijg ik al gauw het verweer: ik (de boodschapper) wil daar geen antwoord op geven omdat:
- we het gezellig willen houden,
- we het daar al over gehad hebben,
- het toch niets helpt,
- het niets voorstelt of
- er niets mee bedoeld wordt.
Het niet doorvragen of niet beantwoorden zijn gemiste kansen binnen teams! Juist het bevragen en durven uitspreken van spanningen, negatieve gevoelens of zaken welke niet lekker lopen creëren een kans op een heldere en productievere communicatie. Door verder in dialoog te gaan over wat er werkelijk -tussen de oren- speelt ontstaat er meer duidelijkheid en begrip. Dit helpt direct de samenwerking binnen de groep of team te verbeteren.
Om dit proces goed op te starten en vorm te geven, is een professionele (tijdelijke) procesbegeleider onontbeerlijk. Hij kan het team laten leren en het op weg helpen. Idealiter op een wijze waarbij het team het daarna zelf verder op kan pakken. Met een sessie van een paar uur kan een team al een hele slag gemaakt hebben.
Ook is het mogelijk om iemand vanuit het eigen team als procesbegeleider (of zoals wij dit noemen een ‘Teambouwer’) te laten fungeren. Als Teambouwer vervul je een belangrijke rol binnen het verandermanagement. Deze rol kan wisselend door teamleden worden ingevuld.
Is het bovenstaande herkenbaar en bestaat er behoefte aan professionele begeleiding? Dan kom ik graag met jullie groep of team vrijblijvend in contact.
Reageren kan door middel van onderstaand contactformulier. Maar bellen kan uiteraard ook!
een goed draaiend team
Kortom, hoe bouw je een TopTeam, leer teamleden de dialoog aan te gaan met elkaar.
